ناتوانی و فقر در مدیریت مراتع

 فقر بنیان ها و باور های دینی و ملی انسان را ویران می کند و مبارزه با فقر از طریق  توانمند سازی امکان پذیر است، آیا ناتوانی درماندگی و حالت استیصال و قطع امید به بهبود است ؟ ناتوان کیست !

موارد زیر احکام ضوابط آمایش سرزمین هستند و شعار و تعارف قاب گرفته بر طاق ها نیستند.

- توسعه رفاه و تأمين اجتماعي در مناطق مختلف كشور و بر قراري تعادل در شاخص هاي اصلي آن در سطح ملي با تاكيد بر توانمند سازي اقتصادي -  اجتماعي گروه هاي آسيب پذير و اجراي سياست هاي جبراني

ادامه نوشته

جایی برای ریختن، دور از چشم !

کالایی که در جهان طلای سیاه نامیده شد در کشورمان در حدی مدیریت سر در گم دارد که فعالان زحمتکش جمع کننده خود را سرگردان و حیران کرده است ، چرا کسی این طلای عفن را برای جدا سازی برای بازیافت و یا دفن بهداشتی نمی بیند.

چرا هر کوی و برزن  و هر جا که بشود انداخت می اندازیم و می ریزیم

چرا دور ریختن را

ادامه نوشته

جنگل ، مرتع ،كمي عقب تر تا خطوط لوله از شهرهاي بزرگ خارج شوند

خبرگزاري موج - خارج کردن خطوط لوله از شهرها يکي از مهم ترين برنامه هاي شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران است که بر اساس اولويت بندي انجام مي شود.

به گزارش خبرنگار موج، حسين ايزدي، مدير عامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران با اعلام اين مطلب گفت: اولويت بندي خروج خطوط لوله از شهرها صورت گرفته است و تهران در اين اولويت بندي در رتبه اول قرار دارد.

- آيا لوله هاي خطوط ضريب ايمني

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت شانزدهم

 

واگذاری مراتع باید با مدت طرح منطبق گردد. واگذاری سی ساله طرح مرتعداری به مرتعداران قابل ارزیابی و پایش نیست و نوعاً مبتنی برعرف اصطلاحاًً ناظر طلب تلقی نمی شود.

در طرح های جنگلداری و همچنین پارک های جنگلی  که در چند ساله اخیر شروع به واگذاری گردیده بسیاری از فعالیت های درون طرح  بدون اجازه و حضور ناظر انجام نمی شود و کل پروسه آن فعالیت تحت نظارت ناظر مقیم به اجرا در آمده و سپس بصورت فصلی توسط نا ظر معین ادارات کل استانی و سالانه توسط گروه ناظرین معین ستادی و استانی نظارت می شود.

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت پانزدهم

 

تولید و تحول صنایع دستی کشور با محصولات فرعی جنگل و مرتع گره های کهنه دارد و از همین روی  گرهی در گرو حفظ منابع طبیعی کشور دارد .مدیریت جنگل های غیر تولیدی با رویکر حفظ تنوع زیستی به احیا و پرورش گونه های میوه ده درختچه ای و بوته ای در اشکوب زیرین  باید بیش از گذشته توجه نماید .

کاهش تعداد حیات وحش که برخی از گونه های جانوری از آن به سمت انقراض رفته است دغدغه ایست که با افزایش تراکم پایه های درختچه ای میوه ده ، دو هدف

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت چهاردهم

 

هنر را تبلور دانش و ذوق فردی می دانم  و ایرانی در قومیت های مختلف ، خلاق هنر های بی بدیل در جهان و بسیاری از هنرها در قالب صنایع دستی و آثار آن برای کشور تمدن ساز بوده است

دانش و ذوق ایرانی از سنگ و گل و چوب و نی والیاف گیاه و پوست و پشم احشام و پیله ابریشم ورنگ ملون گل و میوه و پوست  انواع گیاهان ، هر گاه در هم آمیخت کالایی برای رفع نیاز خود ساخت که  تقاضای زیادی در بازار داخلی و خارجی منحصر به خود یافت

اما از سهم درآمد  از صنایع دستی  آنچه که به هنرمند رسید ، شاید در حد بهای مواد اولیه بکار رفته بود و دلالی واسطه گری و سرقت نقوش و طرح و... تاراج و یغما گری نقش بسته بر سطور تاریخ نوشته ها !

ادامه نوشته

معادن برای تامین نیاز اجتناب ناپذیر

انسان بزرگترین مصرف کننده و برهم زننده راوبط ارگانیک عوامل حیاتی در محیط طبیعی است  و در بین تولید کالاها ی متفاوت مصرفی ، بهره برداری مستقیم از طبیعت  مخرب ترین نوع تولید برای تامین نیاز است و در بین مناطق مختلف جهان ، مناطق فقیر و کمتر توسعه یافته ، منابع طبیعی کمتری داشته و بیشترین آثار تخریب را بر منابع طبیعی خود بر جای گذاشتند ومناطق فقیر جهان نیز ازسهم سرانه ملی پایین تری نیز برخوردارند.

معدنکاوی نیز همانند سایر بهره برداری ها ی موجود در مناطق جنگلی و مرتعی و بیابانی و کویری کشور ، قبل از ملی شدن جنگل ها و مراتع  وجود داشته

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت سیزدهم

 

تنوع محصولات فرعی قابل بهره برداری از جنگل و مرتع بسیار بالا است ، با مدیریت بهره برداری و افزایش بهره وری به طریق استقرار صنایع تبدیلی جهت فرآوری و بسته بندی ، فرصت های شغلی متعددی را خلق می کند .

اگر برای قوام جوامع محلی روستایی و عشایری تلاش نکنیم ، ناهنجاری اجتماعی و بهم ریختگی نظام بهره برداری از مراتع کشور و النهایه با تخریب  تشدید یافته تر وقابلیت تجدید پذیری ضعیف تر از وضع موجود روبرو خواهیم شد .

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت دوازدهم

 

جایگاه و رتبه  تنوع گونه‌هاي گياهي کشور در حدود استعداد و ظرفیت خود تولید گیاهان داروئی و داروی گیاهی ندارد ،  آنچه که از درآمد تولید گیاهان دارویی در سفره روستایی و سبد درآمد هر خانوار به صورت سنتی و در حد معیشت وجود دارد ، می تواند بصورت حرفه ای و تحول یافته در حد توان اکولوژیک و صرفا جهت کاهش بهره برداری مستقیم از طبیعت طی آموزش و ترویج و سرمایه گذاری مناسب توسعه یابد .

ایران در مقايسه با اغلب كشور‌هاي جهان از نظر تنوع گونه‌هاي گياهي و به ويژه واحد‌هاي بومي و انحصاري Endemic  ايران كشوري شاخص به شمار مي‌آيد .

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع -- قسمت یازدهم

 

برخورداري از وجود ۱۱ اقليم از ۱۳ اقليم شناخته شده جهان  و اختلاف دمايی ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتيگراد بین سردترين و گرم ترين نقطه در كشور و برآورد  ۳۰۰ روز آفتابي در سال  شرايط بسیار مساعدي براي بخش کشاورزی كشور پهناور ايران و خروج از اقتصاد تک محصولی محسوب می گردد .  

گياهان دارويي داراي جايگاه ويژه در كشور است و فرهنگ استفاده از گياهان دارویی با پیشینة طب سنتی در کشور گره خورده است و اگر حمایت مناسب دولت را به همراه داشته باشد می تواند باشتاب بیشتری دركشور توسعه یابد .

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت دهم

اگر اراده کشور به ثبت روز عشایر در تقویم ملی است  و احیای هویت عشایری در دستور کار مسئولین اجرایی قرار گرفته است ، باید  برای احیای فرهنگ عشایر  به وضعیت اقتصادی عشایر بیشتر با این رویکرد توجه کنیم تا وعده قابل تحقق پرداخت تسهیلات زنجیره ای به عشایر کشور و اعطای وام های بلند مدت ، اثر بخش ترگردد .

اگر برای حفظ و صیانت و معرفی آداب و رسوم و پیشینه تاریخی جامعه عشایری، در تبریز موزه عشایر تاسیس می شود ، طرح اسکان عشایر را نیز باید منعطف تر از گذشته و اجباری اجرا نکنیم و کوچ عشایر را بخش غیر قابل انتزاع از آداب و رسوم تلقی کنیم  .

اگر اراده کشور به حفظ حقوق عشایر است در لایحة  اصلاح قانون معدن و دیگر لوایح دقت کنیم تا توسعة  فعالیت های معدنی 5 میلیون هکتار از جنگل و مرتع و منابع طبیعی کشور را  چوب حراج نزند  و نکته مهم تر آن است  بدانیم که برحسب اقدامات ممیزی مراتع اطلاعات تولید شده در سطح 70 میلیون هکتار مراتع کشور سهم سرانه دامدار 90 هکتار و تعداد دام

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع -- قسمت نهم

 

تولید علوفه مسئله مهمی است و لازم نیست منابع مرتعی جدیدی رابا تغییر کاربری به سمت زراعت علوفه سوق دهیم و برای محدود کردن بیشتر تعلیف دام گام برداریم سطوح زیادی از جمله موارد شرح زیر ممکن است برای تولید علوفه هدفگذاری گردند

-    در کشور فقط 27404 آبادی متروکه گزارش شده است . قطعاً جمعیت انسانی آنها سرگردان در مناطق شهری هستند و مهاجرت اجباری بوده است ، اگر برای هر آبادی آب جزئی و زمینی در مساحت  50 هکتار در نظر بگیریم ، مساحت اراضی با سرمایه گذاری لازم احتمالاً آبی فرض کنیم درآبادی های متروکه 1.37 میلیون هکتار اراضی آبی خواهیم داشت که با ظرفیت

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع -- قسمت هشتم

تصویب ماده واحده الزام دولت به توسعه متوازن روستایی مصوب 84 که در اجرای ماده 19 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی تصویب شد دولت را مکلف کرد تمهیدات لازم را جهت تعیین متولی سیاست گذاری ، برنامه ریزی و نظارت بر توسعه متوازن را ظرف مدت سه ماه مشخص نماید به صورتی که :

1 . سهم سرانه روستانشینان از بودجه های توسعه ای کشور مشخص گردد

2 . در شورای برنامه ریزی و توسعه استان ها و مناطق زیر مجموعه ، نهاد برنامه ریزی منطقه ای و نظارتی لازم را در این زمینه به وجود آورد .

برابری نرخ هزینه های ریسک حوادث و بلایا و نرخ خرید علوفه و ارزش

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع -- قسمت هفتم

نباید از ارقام هزینه ای پیشنهادی هراسید . اگر به ازای هر ناظر طرح مقیم پیشنهادی که در واقع  یک فرصت شغل است و برای یک دامدار قانونی که حمایت از یک شغل موجود و امنیت شغلی است ، با اقدامات دولت در اشتغال زایی برای هر یک از آحاد کشور و بصورت مختلف از جمله تسهیلات بانکی پرداخت شده و با اعتبارات حوادث غیر مترقبه  اعم از سیل و فرسایش و رسوب و آلودگی هوا جمع کنیم و هزینه های چند ساله اخیر را شاخص قرار دهیم و مقایسه  نماییم ، سرمایه گذاری و توجه لازم به بخش مراتع کشور صرفه اقتصادی بسیار بیشتری دارد .

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت ششم

 

 افزایش آگاهی های عمومی به منظور بهره مندی بیشتر از قوانین برای نیل به کاهش قانون گريزي و افزایش پایبندی به قانون در گرو حضور ناظر مقیم است .

ناظر مقیم مي تواند بهترين مروج فرهنگ منابع طبیعی کشور باشد و به جای تهدید به ضبط و فروش و تخلف و تحديد « زود نرو ، دام مازاد نبر ، بيش از مدت تعليف نمان » بی ثمردر طول50 سال ، برخورداری از دانش مصرف درست از منابع طبیعی را بياموزد . مروجی که قطعا  نباید زبان اعمال حاکمیت را براي دامدار ترجمه کند ، بلکه با واقعیات محدوده طرح مرتعداری برای حمایت

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت پنجم

کمبود اعتبار ضعف های موجود را بارز تر می کند . اما سوء مدیریت وتکرار اشتباهات گذشته مشکلات را به معضلات تبدیل خواهد کرد .

تقويم کوچ عشاير که با تشکيل گردهمايي منطقه اي ، تهيه وابلاغ  آگهي مورد نياز ناظر بر تقويم کوچ از طريق رسانه هاي ملي و محلي ،  استفاده از محافظين و قرقبانان محلي مورد اعتماد جوامع عشايري و روستايي ، بکار گيري نظام نظارتي مردمي هر ساله تنظيم تفاهمنامه  اجرا می گردد ، آیا توانسته است مفاد تفاهمنامه ها را تحقق بخشد .

چگونه می توان یک برنامه تقویمی را با جاندران گرسنه بدون افسار و لجام و در مراتعی بی در و دروازه و گسترده و وسیع با اندک نیرویی انسانی که ناتوان به انجام  کار روز مره خود هستند سپرد و به انتظار نتیجة مطلوب نشست .

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت چهارم

در قسمت اول باختصار از عدم جایگزینی نظام  مناسب بهره برداری بعد از ملی شدن مراتع اشاره کردم وبرنامه راهبردی مرتع نیز این نکته را بعنوان یکی از  چالش ها و مانع اساسی پیش روی مراتع کشور برشمرد .

 موضوع مهمی است که تبعات نامیمون عدم جایگزینی فعلا بر دوش دامداران و دولت سنگینی می کند البته برنامه راهبردی مرتع ، متزلزل بودن حقوق عرفی در تثبیت و انتقال ، بهره برداری غیر اقتصادی و معیشتی از مراتع با جمعیت مازاد 5.7 برابری متکی به مراتع ، دام مازاد بیش از 2 برابر ظرفیتی متکی به مرتع را نیز چالش و تهدید معرفی نمود .

اگر مراتع کشور را با ظرفیت های متفاوت آن در نظر داشته باشیم وبا تنوع بخشیدن به بهره برداری ها ، به درستی مدیریت کنیم نه جمعیت انسانی مازاد است و نه جمعیت دامی خارج از ظرفیت خواهیم داشت ، چرا موضوعی بسیار بدیهی بعنوان حقوق عرفی و ارتفاقی

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت سوم

 

 

بسیار حائز اهمیت است تبعات تصمیم دائر به انعطاف را  بدانیم ودر حالیکه با صدور دستور انجام مأموریت تعیین ظرفیت مراتع بطور سالانه اقدام می کنیم ، دامدار را با تعداد دامی که معیشت او را تامین می کنند چه در اندازه اقتصادی باشند و یا بالا تر و یا پایین تر از اندازه اقتصادی ، در هر حال یک معیشت فاقد حمایت مستقیم دولت در کشور وابسته به آن بوده و لازم است حمایت شود  .

اگر پیوسته دو نکته مهم که دو سوی سکه هستند :

-       الف : بهره برداری از کارکرد بازاری برای تعلیف دام و غیره

-       ب :  حفاظت از کارد های غیر بازاری برای حفاظت اب و خاک و غیره

مورد توجه قرار گیرند هیچگاه تصمیم سازی به صدور دستور ممانعت از تعلیف دام غیر مجاز منتهی نمی شود  بلکه بر حسب برنامه ، آگاهانه به سمت حمایت از دامدار سوق می یابد و دامدار  به عنوان یک محافظ به مرتع معرفی می شود

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع - قسمت دوم

میزان تولید علوفه خشک درمراتع کشور 10.7 میلیون تن اعلام شده است و تولید علوفه مراتع خوب  در هر هکتار 290 کیلوگرم  و مراتع متوسط تا ضعیف 92 کیلوگرم و مراتع ضعیف تا خیلی ضعیف به میزان 26 کیلوگرم گزارش شده است .

هر دام سبک یک واحد دامی محسوب شده و هر واحد دامی با مصرف روزانه حدود 1.4 کیلوگرم علوفه سالانه معادل^TDN 276.5    «  مجموع عناصر غذایی قابل هضم Total dijestibel notrititon  - TDN   » علوفه مصرف می کند .

وابستگی دام سبک گوسفند روستایی به مراتع کشور 54 درصد و حدود 70 درصد از دام موجود کشور روستایی است و وابستگی دام سبک گوسفند عشایری به مراتع کشور 70 درصد و حدود 30 درصد از دام موجود کشور عشایری است و بنابراین میزان اتکا دامنه تغییراتی دارد و  دستیابی به کاهش اتکا تعلیف دام به مرتع از نکات مهمی است که باید برای جلوگیری از تخریب به انحاء مختلف

ادامه نوشته

ظرفیت های خالی در مراتع

ظرفیت های خالی در مراتع

مرتع گستره و پهنه ای از سطح کشوراست که با اجتماعی از انواع گونه های علفی و بوته ای و گاه درختچه ای پوشیده شده باشد و با سابقه تعلیف دام توسط انسان تحت بهره برداری باشد .آنچه از مراتع در ذهن داریم تعلیف دام در مرتع و وابستگی تولیدات مربوط به آن است .

جمعيت انسانی وابسته به مراتع کشور5 میلیون نفر با  916  هزار خانوار معادل 8 درصد جمعیت کشور گزارش شده است و در حالیکه بهره برداری از مراتع برای تعلیف دام که غالبا دام سبک است ، بصورت کاملا سنتی انجام می شود ، توان تولید گوشت قرمز آن به میزان 438 هزار تن معادل 53 درصد  از 822 هزار تن گوشت قرمز مورد نیاز کشور در گرو ادامه این فعالیت است .

براساس گزارش سال  1382 سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخيزداري كشور سطح  و طبقه بندي مراتع  به تفکیک درصد پوشش شامل :

-        مراتع متراکم با پوشش بالای 50 درصد 6.34 میلیون هکتار

ادامه نوشته